Πολλοί νόμιζαν πως το τσουνάμι του λαϊκισμού και του εθνικισμού πέρασε από την Ευρώπη και την άφησε σχετικά ανέπαφη. Η αισιοδοξία τους ήταν πρόωρη. Μπορεί η Λεπέν να ηττήθηκε στη Γαλλία, αλλά ο Μακρόν δεν έχει ακόμη εδραιωθεί πολιτικά και σε καμία περίπτωση δεν διαθέτει ηγεμονία. Η Μέρκελ φθίνει προκαλώντας ανησυχία, γιατί στο τέλος της ημέρας ήταν το ανάχωμα της κοινής λογικής και της μετριοπάθειας. Οι δυνάμεις που προτείνουν ακραίες λύσεις στο μεταναστευτικό, αλλά και σε άλλα ζητήματα, κερδίζουν συνεχώς έδαφος, από την Ουγγαρία έως την Ιταλία. Οι πολίτες απαιτούν καθαρές προτάσεις και ηγέτες που δεν μασάνε τα λόγια τους.
Τρέφουν την αυταπάτη ότι με το στυλ αυτό ηγεσίας θα βρεθούν λύσεις στα αδιέξοδά τους. Το αντισυστημικό ρεύμα ήταν, τελικά, πολύ πιο βαθύ και διαρκές από ό,τι εκτιμούσαν όσοι θεωρούσαν ότι η Ευρώπη μπορεί και απορροφά όλους τους κραδασμούς.
Δεν είναι όμως μόνο η Ευρώπη που κλονίζεται. Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού ο πρόεδρος Τραμπ αμφισβητεί, στα λόγια αλλά
και στην πράξη, την παγκόσμια τάξη πραγμάτων που επέβαλαν οι ΗΠΑ και η Δύση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στήνει καβγά με τον Καναδά, τον πιο κοντινό και παλιό σύμμαχο των ΗΠΑ. Χαρακτηρίζει την Ε.Ε. περισσότερο επικίνδυνη από την Κίνα και πιέζει τον Μακρόν να σκεφθεί να την εγκαταλείψει. Θέλει να αποδυναμώσει το ΝΑΤΟ και να διαλύσει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, βασικούς δηλαδή πυλώνες του μεταπολεμικού στάτους κβο. Κανείς δεν ξέρει αν πίσω από όλα αυτά υπάρχει κάποιο σχέδιο. Μετά μία περίοδο εφησυχασμού, οι υπόλοιποι ηγέτες της Δύσης πρέπει να αναρωτηθούν ποιος εκφράζει την πραγματική πολιτική των ΗΠΑ, ο Τραμπ ή ό,τι έχει απομείνει από το αμερικανικό βαθύ κράτος.
Η Ιστορία διδάσκει ότι όποτε μία υπερδύναμη μικραίνει ή απομακρύνεται από τον ρόλο της, για δικούς της λόγους, κάτι κακό συμβαίνει. Μπορεί να είναι ένας πόλεμος ή μία μεγάλη οικονομική κρίση. Πάντοτε, πάντως, κάτι κακό και μεγάλο συμβαίνει.
Είναι δύσκολο να δει κανείς πού θα μας βγάλουν όλη αυτή η αβεβαιότητα και οι τεκτονικές αλλαγές που συντελούνται. Για εμάς, πάντως, που βλέπαμε πάντοτε την Ευρώπη σαν ασφαλές λιμάνι που μας προστατεύει από ενδογενείς και εξωγενείς περιπέτειες, τα σύννεφα στον ορίζοντα προκαλούν δικαιολογημένη ανησυχία. Γιατί όλοι νιώθουμε ότι, όπου να ’ναι, θα ξεσπάσουν καταιγίδες και απρόβλεπτα μπουρίνια και μέσα στο ίδιο το «λιμάνι».
Αλέξης Παπαχελάς-Καθημερινή
Τρέφουν την αυταπάτη ότι με το στυλ αυτό ηγεσίας θα βρεθούν λύσεις στα αδιέξοδά τους. Το αντισυστημικό ρεύμα ήταν, τελικά, πολύ πιο βαθύ και διαρκές από ό,τι εκτιμούσαν όσοι θεωρούσαν ότι η Ευρώπη μπορεί και απορροφά όλους τους κραδασμούς.
Δεν είναι όμως μόνο η Ευρώπη που κλονίζεται. Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού ο πρόεδρος Τραμπ αμφισβητεί, στα λόγια αλλά
και στην πράξη, την παγκόσμια τάξη πραγμάτων που επέβαλαν οι ΗΠΑ και η Δύση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στήνει καβγά με τον Καναδά, τον πιο κοντινό και παλιό σύμμαχο των ΗΠΑ. Χαρακτηρίζει την Ε.Ε. περισσότερο επικίνδυνη από την Κίνα και πιέζει τον Μακρόν να σκεφθεί να την εγκαταλείψει. Θέλει να αποδυναμώσει το ΝΑΤΟ και να διαλύσει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, βασικούς δηλαδή πυλώνες του μεταπολεμικού στάτους κβο. Κανείς δεν ξέρει αν πίσω από όλα αυτά υπάρχει κάποιο σχέδιο. Μετά μία περίοδο εφησυχασμού, οι υπόλοιποι ηγέτες της Δύσης πρέπει να αναρωτηθούν ποιος εκφράζει την πραγματική πολιτική των ΗΠΑ, ο Τραμπ ή ό,τι έχει απομείνει από το αμερικανικό βαθύ κράτος.
Η Ιστορία διδάσκει ότι όποτε μία υπερδύναμη μικραίνει ή απομακρύνεται από τον ρόλο της, για δικούς της λόγους, κάτι κακό συμβαίνει. Μπορεί να είναι ένας πόλεμος ή μία μεγάλη οικονομική κρίση. Πάντοτε, πάντως, κάτι κακό και μεγάλο συμβαίνει.
Είναι δύσκολο να δει κανείς πού θα μας βγάλουν όλη αυτή η αβεβαιότητα και οι τεκτονικές αλλαγές που συντελούνται. Για εμάς, πάντως, που βλέπαμε πάντοτε την Ευρώπη σαν ασφαλές λιμάνι που μας προστατεύει από ενδογενείς και εξωγενείς περιπέτειες, τα σύννεφα στον ορίζοντα προκαλούν δικαιολογημένη ανησυχία. Γιατί όλοι νιώθουμε ότι, όπου να ’ναι, θα ξεσπάσουν καταιγίδες και απρόβλεπτα μπουρίνια και μέσα στο ίδιο το «λιμάνι».
Αλέξης Παπαχελάς-Καθημερινή
Πηγή
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου