Η διαφορά του Σαββόπουλου από τον Πολάκη είναι πολύ απλή. Ο πρώτος είναι παλιός γνώριμος. Τον έχουμε επισκεφθεί πολλές φορές και επί χρόνια στις συναυλίες του και τον έχουμε καλέσει πολλές φορές στο σπίτι μας με τα τραγούδια του. Ο δεύτερος είναι τυχάρπαστος περαστικός που σε αναγκάζει να ασχοληθείς μαζί του μόνον και μόνον επειδή κάνει φασαρία σε ώρα κοινής ησυχίας. Εύχεσαι μόνον να ξεκουμπιστεί όσο πιο γρήγορα γίνεται και να μην τον ξανασυναντήσεις. Δεν ξέρω αν μου θυμίζει τον αρκουδιάρη της παιδικής μου ηλικίας – τους πρόλαβα κι εγώ να βγάζουν δίσκο με τα βασανισμένα αιχμάλωτα και πάντα υπέροχα ζωντανά. Αυτοί τουλάχιστον ήσαν εξίσου ταλαιπωρημένοι με τα ζωντανά που εκμεταλλεύονταν. Λεπτομέρεια:
τη Βουγιουκλάκη δεν την έκανε η αρκούδα που την είχαν εκπαιδεύσει καίγοντας τις πατούσες της να κουνιέται ρυθμικά με το ντέφι· τη Βουγιουκλάκη την έκανε η μαϊμού που της είχαν φορέσει ένα τούλι στον πισινό και πότε έκανε πως βάφεται στον καθρέφτη, πότε της ζητούσε ο βασανιστής της να κάνει τον τερματοφύλακα Βουτσαρά, θρύλο του Παναθηναϊκού. Τέλος πάντων, αυτά στους καιρούς που η Αθήνα ήταν γεμάτη χωματόδρομους, γιαπιά, και ο πληθυσμός ζούσε με το όνειρο της πολυκατοικίας, με κεντρική θέρμανση και ασανσέρ. Ενας κόσμος τελείως διαφορετικός από τον δικό μας.
Παρότι μεγάλωσα κι εγώ με τον Σαββόπουλο, όπως οι περισσότεροι της γενιάς μου, από τη σκέτη κιθάρα του «Φορτηγού», παρότι έμαθα τραγούδια του απέξω, παρότι επηρέασε την ευαισθησία μου, δεν είναι λίγες οι φορές που αισθανόμουν την ανάγκη να πάρω τις αποστάσεις μου από τη δημόσια παρουσία του. Οι αποστάσεις μου δεν ήσαν πολιτικές. Δεν ενοχλήθηκα από τη στροφή του στον Μητσοτάκη, το αντίθετο. Ούτε από τους «Κωλοέλληνες», που μεταδόθηκαν για πρώτη φορά από ραδιόφωνο στην εκπομπή μου στο «Κανάλι 15» του Ρούσσου Κούνδουρου, όπου είχα καλέσει τον Παναγιώτη Λαμπρία και τον Δημήτρη Ραυτόπουλο. Με ενοχλούσε ο τρόπος με τον οποίον προσπαθούσε να αναλάβει τον ρόλο του πνευματικού ταγού, είδος εν ανεπαρκεία στα χρόνια της μεταπολίτευσης. Κάποια στιγμή, άφησε το παράπονο του εξεγερμένου και υιοθέτησε το ύφος του παππούλη που προσπαθεί να συνετίσει τα εγγονάκια του. Δεν είναι κακό. Αλλά δεν φτάνει. Η πνευματική προοπτική χρειάζεται κι άλλους ορίζοντες, αυτούς που έλειψαν στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης με αποτέλεσμα τη σημερινή ξηρασία.
Τα χρόνια εκείνα, αν δεν κάνω λάθος, έγραψε εκείνο το σπαρακτικό «Είδα τη Σούλα και τον Δεσποτίδη», για τη Σούλα Αλεξανδροπούλου, δημοσιογράφο, και τον εμβληματικό Μίμη Δεσποτίδη, εκδότη του «Θεμέλιου», μακαρίτες και οι δύο τότε. Εκεί λέει: «Μαζί τους ήμουνα στην άλλη Αριστερά, που είδε τον κόσμο σαν έργο τέχνης, με τελειωμένα κι αθάνατα φτερά». Υποθέτω ότι, όταν ο Σαββόπουλος λέει ότι σήμερα μας κυβερνά «μια αποτυχία της Αριστεράς», την αντιδιαστέλλει ως προς αυτήν την «άλλη» της ψυχής του και της τέχνης του.
Είναι ένας μύθος που έχει βαθιές ρίζες στους κόλπους της Αριστεράς. Τον μύθο τον υπηρετούσαν πολλοί σκεπτόμενοι της Αριστεράς. Το ηθικό του δίδαγμα καταλήγει ότι η Αριστερά δεν είναι αυτό που ζούμε, ο «υπαρκτός σοσιαλισμός» όπου γης, από τον Μπρέζνιεφ έως τον Κάστρο, αλλά κάτι άλλο, μια ιδέα για τον άνθρωπο που την κουβαλάμε μέσα μας όπως οι χριστιανοί την ιδέα για τον Θεό τους. Χρειάστηκα πολύ κόπο για να συνειδητοποιήσω τη διαφορά. Ο χριστιανισμός αναφέρεται σε υπερβατικές αξίες, η Αριστερά όμως σε ανθρώπινες, εντελώς ανθρώπινες. Το έργο τέχνης που ενδεχομένως παράγει είναι εδώ κάτω και όχι κάπου αλλού. Αφού λοιπόν πάντα αποτύγχανε, πού είναι η επιτυχία της; Πού είναι η άλλη Αριστερά που αποβάλλει τους Πολάκηδες ως παράσιτους των ιδεών της;
Φίλε Διονύση Σαββόπουλε. Ηρθεν η ώραν μας. Οχι, προς Θεού, μην το πάρεις για κακό. Δεν σου ζητώ να σιωπήσεις. Αλίμονο. Ως καθημερινώς ασκούμενος στο πάρκο, περνώ μπροστά από το «Αλσος», βλέπω το όνομά σου στη μαρκίζα και το χαίρομαι. Απλώς να συνειδητοποιήσεις και εσύ ότι δεν μας κυβερνά «μια αποτυχία της Αριστεράς». Μας κυβερνά «η αποτυχία της Αριστεράς». Η Αριστερά απέτυχε. Οχι μόνον επειδή τη διαχειρίσθηκαν «οι μελαμψές φυλές» σαν τον Πολάκη, αλλά επειδή δεν έχει να προτείνει τίποτε. Δεν φταίνε οι «Κωλοέλληνες» μόνον για τον κυνισμό, το θράσος της αγραμματοσύνης, τον φθόνο απέναντι στην αριστεία, το μίσος απέναντι στη δημιουργία. Φταίει και η Αριστερά. Ας τελειώνουμε λοιπόν με τον μύθο της «άλλης Αριστεράς», μπας και βρούμε κάναν άλλον. Οι μύθοι είναι απαραίτητοι. Αρκεί να ξέρεις πότε πρέπει να τους εγκαταλείψεις.
Τάκης Θεοδωρόπουλος-Καθημερινή
τη Βουγιουκλάκη δεν την έκανε η αρκούδα που την είχαν εκπαιδεύσει καίγοντας τις πατούσες της να κουνιέται ρυθμικά με το ντέφι· τη Βουγιουκλάκη την έκανε η μαϊμού που της είχαν φορέσει ένα τούλι στον πισινό και πότε έκανε πως βάφεται στον καθρέφτη, πότε της ζητούσε ο βασανιστής της να κάνει τον τερματοφύλακα Βουτσαρά, θρύλο του Παναθηναϊκού. Τέλος πάντων, αυτά στους καιρούς που η Αθήνα ήταν γεμάτη χωματόδρομους, γιαπιά, και ο πληθυσμός ζούσε με το όνειρο της πολυκατοικίας, με κεντρική θέρμανση και ασανσέρ. Ενας κόσμος τελείως διαφορετικός από τον δικό μας.
Παρότι μεγάλωσα κι εγώ με τον Σαββόπουλο, όπως οι περισσότεροι της γενιάς μου, από τη σκέτη κιθάρα του «Φορτηγού», παρότι έμαθα τραγούδια του απέξω, παρότι επηρέασε την ευαισθησία μου, δεν είναι λίγες οι φορές που αισθανόμουν την ανάγκη να πάρω τις αποστάσεις μου από τη δημόσια παρουσία του. Οι αποστάσεις μου δεν ήσαν πολιτικές. Δεν ενοχλήθηκα από τη στροφή του στον Μητσοτάκη, το αντίθετο. Ούτε από τους «Κωλοέλληνες», που μεταδόθηκαν για πρώτη φορά από ραδιόφωνο στην εκπομπή μου στο «Κανάλι 15» του Ρούσσου Κούνδουρου, όπου είχα καλέσει τον Παναγιώτη Λαμπρία και τον Δημήτρη Ραυτόπουλο. Με ενοχλούσε ο τρόπος με τον οποίον προσπαθούσε να αναλάβει τον ρόλο του πνευματικού ταγού, είδος εν ανεπαρκεία στα χρόνια της μεταπολίτευσης. Κάποια στιγμή, άφησε το παράπονο του εξεγερμένου και υιοθέτησε το ύφος του παππούλη που προσπαθεί να συνετίσει τα εγγονάκια του. Δεν είναι κακό. Αλλά δεν φτάνει. Η πνευματική προοπτική χρειάζεται κι άλλους ορίζοντες, αυτούς που έλειψαν στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης με αποτέλεσμα τη σημερινή ξηρασία.
Τα χρόνια εκείνα, αν δεν κάνω λάθος, έγραψε εκείνο το σπαρακτικό «Είδα τη Σούλα και τον Δεσποτίδη», για τη Σούλα Αλεξανδροπούλου, δημοσιογράφο, και τον εμβληματικό Μίμη Δεσποτίδη, εκδότη του «Θεμέλιου», μακαρίτες και οι δύο τότε. Εκεί λέει: «Μαζί τους ήμουνα στην άλλη Αριστερά, που είδε τον κόσμο σαν έργο τέχνης, με τελειωμένα κι αθάνατα φτερά». Υποθέτω ότι, όταν ο Σαββόπουλος λέει ότι σήμερα μας κυβερνά «μια αποτυχία της Αριστεράς», την αντιδιαστέλλει ως προς αυτήν την «άλλη» της ψυχής του και της τέχνης του.
Είναι ένας μύθος που έχει βαθιές ρίζες στους κόλπους της Αριστεράς. Τον μύθο τον υπηρετούσαν πολλοί σκεπτόμενοι της Αριστεράς. Το ηθικό του δίδαγμα καταλήγει ότι η Αριστερά δεν είναι αυτό που ζούμε, ο «υπαρκτός σοσιαλισμός» όπου γης, από τον Μπρέζνιεφ έως τον Κάστρο, αλλά κάτι άλλο, μια ιδέα για τον άνθρωπο που την κουβαλάμε μέσα μας όπως οι χριστιανοί την ιδέα για τον Θεό τους. Χρειάστηκα πολύ κόπο για να συνειδητοποιήσω τη διαφορά. Ο χριστιανισμός αναφέρεται σε υπερβατικές αξίες, η Αριστερά όμως σε ανθρώπινες, εντελώς ανθρώπινες. Το έργο τέχνης που ενδεχομένως παράγει είναι εδώ κάτω και όχι κάπου αλλού. Αφού λοιπόν πάντα αποτύγχανε, πού είναι η επιτυχία της; Πού είναι η άλλη Αριστερά που αποβάλλει τους Πολάκηδες ως παράσιτους των ιδεών της;
Φίλε Διονύση Σαββόπουλε. Ηρθεν η ώραν μας. Οχι, προς Θεού, μην το πάρεις για κακό. Δεν σου ζητώ να σιωπήσεις. Αλίμονο. Ως καθημερινώς ασκούμενος στο πάρκο, περνώ μπροστά από το «Αλσος», βλέπω το όνομά σου στη μαρκίζα και το χαίρομαι. Απλώς να συνειδητοποιήσεις και εσύ ότι δεν μας κυβερνά «μια αποτυχία της Αριστεράς». Μας κυβερνά «η αποτυχία της Αριστεράς». Η Αριστερά απέτυχε. Οχι μόνον επειδή τη διαχειρίσθηκαν «οι μελαμψές φυλές» σαν τον Πολάκη, αλλά επειδή δεν έχει να προτείνει τίποτε. Δεν φταίνε οι «Κωλοέλληνες» μόνον για τον κυνισμό, το θράσος της αγραμματοσύνης, τον φθόνο απέναντι στην αριστεία, το μίσος απέναντι στη δημιουργία. Φταίει και η Αριστερά. Ας τελειώνουμε λοιπόν με τον μύθο της «άλλης Αριστεράς», μπας και βρούμε κάναν άλλον. Οι μύθοι είναι απαραίτητοι. Αρκεί να ξέρεις πότε πρέπει να τους εγκαταλείψεις.
Τάκης Θεοδωρόπουλος-Καθημερινή
Πηγή
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου