Η λαϊκή φαντασία έδωσε στο Μάρτιο ένα σωρό παρατσούκλια, όπως Ανοιξιάτης (γιατί είναι ο πρώτος μήνας της Άνοιξης), Γδάρτης, Παλουκοκάφτης Κλαψομάρτης, Πεντάγνωμος (για το ευμετάβλητο του καιρού), Βαγγελιώτης (λόγω της γιορτής του Ευαγγελισμού), Φυτευτής, και άλλα δηλωτικά της φυσιογνωμίας του, που έχουν σχέση με ιδιότητες ή πράξεις που του αποδίδονται...
Τα πιο πολλά από αυτά βρίσκονται μέσα στις παραδόσεις και τις παροιμίες που έπλασε ο λαός για να εξηγήσει τις απότομες μεταβολές του καιρού ή τις βαρυχειμωνιές που παρατηρούνται μέσα στο Μάρτη και που πάντα είναι επικίνδυνες για τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
«Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης, τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούργια ξεριζώνει». στην οποία και χρωστάει τα παρατσούκλια γδάρτης και παλουκοκάφτης. Για τις μεγάλες του παγωνιές λένε: «Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο». Eνώ για την αντιμετώπιση του κρύου άλλες παροιμίες συμβουλεύουν: «Φύλλα ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια». «Το Μάρτη φύλα άχερα μη χάσεις το ζευγάρι». «Τσοπάνη μου την κάπα σου το Μάρτη φύλαγε την». «Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα». Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΗ Το ίδιο φαινόμενο εξηγούν και άλλες παραδόσεις που αναφέρονται στη γυναίκα του Μάρτη. Κάποτε οι μήνες αποφάσισαν να παντρευτούν. Ο καθένας βρήκε μια γυναίκα που του άρεσε και την παντρεύτηκε. Ο Μάρτης δε φρόντισε το ζήτημα μόνος του και έβαλε προξενητάδες να του βρούνε μια γυναίκα. Εκείνοι του φέρανε μια κοπέλα η οποία ήταν τυλιγμένη με ένα μαντίλι και του είπαν ότι είναι πολύ όμορφη.
Ευκολόπιστος όπως ήταν, την παντρεύτηκε. Όταν όμως έμειναν μόνοι και έβγαλε το μαντίλι της, τι να δει; Δεν υπήρχε πιο άσχημη στον κόσμο! Από τότε κάθε φορά που τη θυμόταν άστραφτε, βροντούσε, έβρεχε, έριχνε μπόρες, έκανε παγωνιές. Μόνο όταν ξεχνιόταν μερικές φορές, ηρεμούσε, γαλήνευε κι έκανε καλό καιρό!
Στη Μεσσηνία, λόγου χάρη, λένε ότι η γυναίκα που παντρεύτηκε ο Μάρτης, από μπροστά ήταν πολύ άσχημη, ενώ από πίσω ήταν πολύ όμορφη. Όταν ο Μάρτης τη βλέπει καταπρόσωπο κλαίει και ο καιρός χαλάει, όταν όμως την κοιτάζει από τις πλάτες ευχαριστιέται και ο καιρός καλοσυνεύει. Γι’ αυτό λέγεται και η παροιμία: «Ο Μάρτης πότε κλαίει και πότε γελάει». Σε άλλες περιοχές η παράδοση θέλει το Μάρτη να έχει δύο γυναίκες, τη μια πολύ όμορφη και φτωχή και την άλλη πολύ άσχημη και πλούσια. Ο Μάρτης κοιμάται στη μέση και όταν γυρίζει κατά την άσχημη, κατσουφιάζει και ο καιρός χαλάει, όταν όμως γυρίζει κατά την όμορφη, χαίρεται και γελάει, και ο καιρός είναι καλός. ζεστός με ήλιο.
Τις περισσότερες φορές όμως γυρίζει κατά την άσχημη επειδή αυτή είναι η πλούσια που τρέφει και την φτωχή, την όμορφη. Έτσι άλλωστε προτιμούν το Μάρτιο και οι χωρικοί, βροχερό, επειδή η σοδειά τους θα είναι καλύτερη. Άλλωστε το βεβαιώνουν και αρκετές παροιμίες. «Μάρτης έβρεχε, θεριστής χαιρότανε». «Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει». «Κάλλιο Μάρτης στις γωνιές παρά Μάρτης στις αυλές». «Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης παρά Μάρτης λιοπυριάρης». «Μάρτης βροχερός θεριστής κουραστικός». «Μάρτης κλαψής θεριστής χαρούμενος». «Μάρτης πουκαμισάς δεν σου δίνει να μασάς». «Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απριλης αλλη μία, να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίττες σαν αλώνι». και η πασίγνωστη, που είναι παραλλαγή της προηγούμενης: «Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα, χαράς σ’ εκείνο το ζευγά πόχει πολλά σπαρμένα».
Τα πιο πολλά από αυτά βρίσκονται μέσα στις παραδόσεις και τις παροιμίες που έπλασε ο λαός για να εξηγήσει τις απότομες μεταβολές του καιρού ή τις βαρυχειμωνιές που παρατηρούνται μέσα στο Μάρτη και που πάντα είναι επικίνδυνες για τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
«Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης, τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούργια ξεριζώνει». στην οποία και χρωστάει τα παρατσούκλια γδάρτης και παλουκοκάφτης. Για τις μεγάλες του παγωνιές λένε: «Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο». Eνώ για την αντιμετώπιση του κρύου άλλες παροιμίες συμβουλεύουν: «Φύλλα ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια». «Το Μάρτη φύλα άχερα μη χάσεις το ζευγάρι». «Τσοπάνη μου την κάπα σου το Μάρτη φύλαγε την». «Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα». Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΗ Το ίδιο φαινόμενο εξηγούν και άλλες παραδόσεις που αναφέρονται στη γυναίκα του Μάρτη. Κάποτε οι μήνες αποφάσισαν να παντρευτούν. Ο καθένας βρήκε μια γυναίκα που του άρεσε και την παντρεύτηκε. Ο Μάρτης δε φρόντισε το ζήτημα μόνος του και έβαλε προξενητάδες να του βρούνε μια γυναίκα. Εκείνοι του φέρανε μια κοπέλα η οποία ήταν τυλιγμένη με ένα μαντίλι και του είπαν ότι είναι πολύ όμορφη.
Ευκολόπιστος όπως ήταν, την παντρεύτηκε. Όταν όμως έμειναν μόνοι και έβγαλε το μαντίλι της, τι να δει; Δεν υπήρχε πιο άσχημη στον κόσμο! Από τότε κάθε φορά που τη θυμόταν άστραφτε, βροντούσε, έβρεχε, έριχνε μπόρες, έκανε παγωνιές. Μόνο όταν ξεχνιόταν μερικές φορές, ηρεμούσε, γαλήνευε κι έκανε καλό καιρό!
Στη Μεσσηνία, λόγου χάρη, λένε ότι η γυναίκα που παντρεύτηκε ο Μάρτης, από μπροστά ήταν πολύ άσχημη, ενώ από πίσω ήταν πολύ όμορφη. Όταν ο Μάρτης τη βλέπει καταπρόσωπο κλαίει και ο καιρός χαλάει, όταν όμως την κοιτάζει από τις πλάτες ευχαριστιέται και ο καιρός καλοσυνεύει. Γι’ αυτό λέγεται και η παροιμία: «Ο Μάρτης πότε κλαίει και πότε γελάει». Σε άλλες περιοχές η παράδοση θέλει το Μάρτη να έχει δύο γυναίκες, τη μια πολύ όμορφη και φτωχή και την άλλη πολύ άσχημη και πλούσια. Ο Μάρτης κοιμάται στη μέση και όταν γυρίζει κατά την άσχημη, κατσουφιάζει και ο καιρός χαλάει, όταν όμως γυρίζει κατά την όμορφη, χαίρεται και γελάει, και ο καιρός είναι καλός. ζεστός με ήλιο.
Τις περισσότερες φορές όμως γυρίζει κατά την άσχημη επειδή αυτή είναι η πλούσια που τρέφει και την φτωχή, την όμορφη. Έτσι άλλωστε προτιμούν το Μάρτιο και οι χωρικοί, βροχερό, επειδή η σοδειά τους θα είναι καλύτερη. Άλλωστε το βεβαιώνουν και αρκετές παροιμίες. «Μάρτης έβρεχε, θεριστής χαιρότανε». «Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει». «Κάλλιο Μάρτης στις γωνιές παρά Μάρτης στις αυλές». «Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης παρά Μάρτης λιοπυριάρης». «Μάρτης βροχερός θεριστής κουραστικός». «Μάρτης κλαψής θεριστής χαρούμενος». «Μάρτης πουκαμισάς δεν σου δίνει να μασάς». «Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απριλης αλλη μία, να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίττες σαν αλώνι». και η πασίγνωστη, που είναι παραλλαγή της προηγούμενης: «Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα, χαράς σ’ εκείνο το ζευγά πόχει πολλά σπαρμένα».
Πηγή
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου